Elisabeth Gasthuis Haarlem (nu Spaarne Gasthuis)

In de jaren ’80 was hier een spermabank met anonieme donoren. Toen bekend werd dat de Wet DKB (die anonieme spermadonatie verbiedt) ingevoerd zou worden, is het ziekenhuis gestopt met het gebruik van donorsperma voor de inseminaties. Toen is ook het gegevensbestand met de donorgegevens vernietigd.

Geertgen (nu Nij Geertgen) Elsendorp

Centrum voor vruchtbaarheid Geertgen (doorgestart onder de naam Nij Geertgen) in Elsendorp is opgericht door dr. Henk Ruis. Hiervoor heeft deze gynaecoloog gewerkt als fertiliteitsarts in o.a. het Liduinaziekenhuis te Boxtel (opgegaan in het Jeroen Bosch ziekenhuis). De kliniek heeft samengewerkt met veel andere klinieken en is leverancier geweest van bevroren zaad, iets waarin het voorop liep. De kliniek is in opspraak geweest wegens de toepassing van de zogenoemde ‘cooperatieve wederkerigheid’, een procedure waarin stellen eerder aan de beurt kwamen voor een vruchtbaarheidsbehandeling wanneer ze vrijwillig zelf een donatie deden (het ‘voor wat hoort wat’-principe).

Op 1 Juli 2022 maakte Nij Geertgen bekend dat oud gynaecoloog Henk Ruis (voormalig directeur van Stichting Geertgen) zijn eigen sperma heeft gebruikt bij kunstmatige inseminatie van patienten, in het geval van zowel KID als KIE. Het profiel van dr. Ruis is opgenomen in de Fiom KID-DNA Databank.

Zie voor meer informatie tevens de website van Fiom.

Medisch Centrum Bijdorp Barendrecht

Directeur/ Arts Jan Karbaat bestierde van 1980 tot 2009 kliniek MC Bijdorp. In 2009 moest de kliniek sluiten op last van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), omdat de dossiers en donorgegevens niet op orde waren. Het archief van MC Bijdorp is ondergebracht bij het Radboud UMC, dossier gegevens kunnen opgevraagd worden via het SDKB. 

Daarnaast kwam Karbaat in opspraak nadat bleek dat hij in zijn functie als arts tientallen kinderen verwekte met zijn eigen sperma. 

Voormalig minister Edith Schippers heeft benadrukt dat door de onbetrouwbaarheid van het archief van van MC Bijdorp iemands genetische achtergrond niet met zekerheid kan worden vastgesteld. Om die reden heeft de voormalig minister donoren van MC Bijdorp  opgeroepen zich in te schrijven in de Fiom KID-DNA databank.

Er is voor zowel donorkinderen als moeders van donorkinderen verwekt in MC Bijdorp een aparte besloten facebookgroep.

De praktijken van arts Jan Karbaat zijn veelvuldig in de media geweest de afgelopen jaren, onder andere in de documentaire ‘Het zaad van Karbaat‘.

Prof. dr. J.J. Kremer (Groningen) 

Jan Kremer was een arts die bekend werd door zijn onderzoek naar vruchtbaarheid, in het bijzonder op het gebied van kunstmatige inseminatie met donorsperma (KID). Hij was mede vanwege zijn gereformeerde achtergrond, waarin KID lange tijd taboe was, een groot voorstander van de anonimiteit van spermadonoren. Donorkinderen afkomstig uit deze kliniek weten mede hierdoor vaak niet wie hun biologische vader is. 

Voor meer achtergrondinformatie over dokter Kremer zie de ‘Jan Kremer’ pagina op Wikipedia.

Prof. dr. L.I. Swaab (Amsterdam)

Als je als donorkind bij dokter Swaab vandaan komt, ben je in ieder geval al een tijdje volwassen. Het laatste KID-kind, waarvan wij weten dat het bij hem in de praktijk verwekt is, is in 1980 geboren.

Dokter Leo Isaac Swaab was gynaecoloog en hij was één van de eerste artsen die in Nederland KID uitvoerde. Kunstmatige inseminatie met donorzaad. Dokter Swaab startte hier begin jaren ’50 mee en was zo vooruitstrevend, dat hij bijna uit de club van gynaecologen gegooid werd. Zijn collega’s vonden het in eerste instantie echt niet kunnen wat hij deed.

Swaab werkte eerst aan de Apollolaan in Amsterdam en later aan de Velazquezstraat, ook in Amsterdam Zuid. Hij hechtte zeer aan geheimhouding. Het wensouderpaar mocht het kind nooit informeren. Dat is ook de reden dat ook nu nog geregeld kinderen uit zijn praktijk (nu volwassen) geïnformeerd worden over hun herkomst en ontstaan.

Het fijne is dat dokter Swaab aardig wat publicaties over KID op zijn naam heeft staan. Daardoor weten we bijvoorbeeld dat hij in de jaren ’50 en ’60 in totaal ongeveer vijfhonderd kindertjes ‘gemaakt’ heeft. Als je interesse hebt in deze documentatie, kun je contact opnemen met Ester de Lau, donorkind en bestuurslid van de stichting. Ze is bereikbaar via haar website esterdelau.nl.

We hebben hier wel alvast een link naar een radio item uit OVT over de geschiedenis van kunstmatige inseminatie (misschien moet je even handmatig naar het derde fragment schakelen na het aanklikken van deze link). In dit fragment is naast René Hoksbergen (emeritus hoogleraar adoptie) ook Leo Swaab te horen.

Hier kun je een ‘in memoriam’ van Swaab lezen.

Rijnstate Ziekenhuis Arnhem

Het Rijnstate Ziekenhuis heeft een eigen spermabank en hier worden nog steeds KID-behandelingen gedaan. Artsen die hier vroeger werkzaam waren zijn onder andere Ebo Blokzijl, Alex Schmoutziguer en Maarten Kloosterman.
Ebo Blokzijl vond de ingang van de Wet DKB in 2004 (die anoniem doneren verbood) een ‘zeer ongewenste gang van zaken’. Toch is de administratie niet vernietigd, wat bij sommige andere klinieken wel gebeurde.
In 2014 ontdekte donor Peter van Geffen dat er teveel kinderen met zijn sperma verwekt waren. Dit leidde tot een rechtszaak in 2017. Het bleek dat bij Rijnstate vaker het maximum van 25 kinderen per donor was overschreden: bij zeker 15 donoren is dit gebeurd. De administratie werd niet goed bijgehouden, waardoor het totale aantal kinderen dat verwekt is niet met zekerheid kan worden vastgesteld.
Ook werd in 2017 bekend dat er meerdere donoren waren die destijds als B-donor (bekende donor) geregistreerd stonden, later hun status hebben veranderd naar anoniem. Bij meerdere klinieken is dit gebeurd (o.a. bij Medisch Centrum Kinderwens in Leiden; bij Rijnstate alleen al waren er vijf donoren anoniem geworden. Donorkind Maria startte een rechtszaak om de identiteit van haar donorvader, K34, alsnog te achterhalen. Uiteindelijk met succes: in december 2021 ontmoette ze haar donorvader.

Sophia Ziekenhuis Zwolle (nu Isala Klinieken)

Dr. Jan Wildschut (1932-2009) werkte vanaf 1981 tot en met 1993 als gynaecoloog in het Sophia Ziekenhuis in Zwolle, waar hij zich bezighield met vruchtbaarheidsbehandelingen.

Op 6 oktober 2020 werd door het Isala Ziekenhuis (in samenwerking met de donorkinderen en wettige kinderen) bekend gemaakt dat dr. Wildschut zijn eigen sperma gebruikte bij kunstmatige inseminaties met donorzaad (KID).

Op 30 maart 2021 werd door het Isala Ziekenhuis bekend gemaakt dat dr. Wildschut ook donorsperma heeft gebruikt bij behandelingen waarbij het de bedoeling was te insemineren met het sperma van de partner van de patiënt (KIE). Hierbij heeft hij zowel zijn eigen donorsperma als donorsperma van anonieme donoren gebruikt.

Het Isala Ziekenhuis heeft in 2021 een onafhankelijk onderzoek ingesteld om zoveel mogelijk inzicht te krijgen in de situatie, de omvang en werkwijze van dr. Wildschut. Dit onderzoek is uitgevoerd door een onafhankelijke externe onderzoekscommissie. Voorzitter van deze commissie was mevrouw prof. dr. Didi Braat, emeritus hoogleraar Obstetrie en Gynaecologie, alsmede Voortplantingsgeneeskunde aan het Radboud Universitair Medisch Centrum in Nijmegen. De uitkomsten van dit onderzoek zijn hier te lezen.

Isala Ziekenhuis komt graag in contact met betrokken ouders en donorkinderen. Zij zijn te bereiken via het speciaal hiervoor bestemde telefoonnummer: 088-6242355. Dit nummer is bereikbaar tijdens kantooruren. Contact opnemen kan ook per e-mail via: [email protected]
Zie voor meer informatie tevens de website van Fiom.

Streekziekenhuis Koningin Beatrix Winterswijk

O.a. dr. Vonk was hier werkzaam. Het ziekenhuis heeft alle administratie vernietigd. Ook werd hier gebruik gemaakt van sperma uit MC Bijdorp (Barendrecht). 

Stichting Medisch Centrum voor Geboorteregeling Leiden (nu Medisch Centrum Kinderwens Leiderdorp)

Het Leids Stichting Medisch Centrum voor Geboorteregeling (SMCG) werd in april 1976 opgericht als commerciële kliniek,  door artsen Kees van Schie en Dirk van Lith, en werd gevestigd in een statig pand aan het Kort Rapenburg in Leiden. Aanvankelijk voerde de kliniek vooral abortussen en sterilisaties uit (vanaf oktober 1976). Begin 1977 richtte de kliniek haar eigen spermabank op en begonnen ze met insemineren met donorzaad.

De kliniek stond bekend als vooruitstrevend, met het beslissingsrecht van vrouwen hoog in het vaandel. Waar bij veel andere klinieken in die tijd alleenstaande vrouwen en lesbische stellen geweigerd werden, wilde het Leids Centrum voor Geboorteregeling deze vrouwen wel helpen.

In 2008 ging het Leids Centrum voor Geboorteregeling over in het Medisch Centrum Kinderwens, en verhuisde naar Leiderdorp. Ook de dossiers zijn meeverhuisd naar de nieuwe locatie. Gelukkig kan Medisch Centrum Kinderwens in veel gevallen een donorpaspoort afgeven (op te vragen via het SDKB https://www.donorgegevens.nl/donorkinderen). Ook het dossier van je moeder is in principe op te vragen, mits zij hier toestemming voor geeft. Voor contactgegevens van het MCK, zie: https://tfp-fertility.com/nl-nl/tfp-mc-kinderwens-leiderdorp

Wat opvalt, is dat op veel van de paspoorten uit de kliniek, meerdere donoren in één cyclus zijn gebruikt, hoewel dit destijds niet tegen de wensouders werd verteld. Onduidelijk is hoe de kliniek omging met de hoeveelheid kinderen per donor. In een krantenartikel uit 1981 spreekt dokter Van Schie over een maximaal aantal van 7 kinderen, om blinde incest te voorkomen. In een ander artikel uit 1986 noemt van Schie het maximum van 10 kinderen per donor, hoewel er tegen een donor al rond 1983 is gezegd dat de norm maximaal 15 kinderen was.

Er is voor donorkinderen uit de klinieken in Leiden een aparte besloten facebookgroep: Klinieken Leiden (Kinderwens/LUMC etc).

Voor wie nieuwsgierig is naar een tijdsbeeld van de kliniek begin en midden jaren ’80 staan hieronder nog 2 linkjes naar krantenartikelen:

‘Argwaan weg na vijf jaar Centrum Geboorteregeling’, 25 april 1981

‘Donoren constant probleem voor Leidse spermabanken’, 13 september 1986 

In Januari 2024 werd bekend dat een oud-medewerker van het SMCG sperma heeft aangeleverd voor kunstmatige inseminatie donorsemen (KID), zonder zichzelf te registreren als donor. De oud-medewerker, een laboratoriumtechnicus, heeft in de periode 1979-1985 aantoonbaar eigen sperma aangeleverd voor KID behandelingen. 

Medisch Centrum Kinderwens (MCK), dat de behandelingen van het SMCG heeft voortgezet, heeft een onderzoekscommissien en een externe Raad van Advies samengesteld om onderzoek te doen naar de fertiliteitsbehandelingen waar de oud SMCG medewerker bij betrokken was. Op 10 Januari 2024 is een tussenrapport gepresenteerd, deze is te vinden op de website van het SMCG.

Zie voor meer informatietevens de website van Fiom. 

Vrouwenkliniek dokter Waalwijk van Doorn (Oosterbeek)

De gepensioneerde huisarts Dr. C (Cees) Van Waalwijk Van Doorn (1906-2001) runde vanaf 1971 tot ongeveer 1986 een huisartsenpraktijk en fertilliteitskliniek vanuit zijn mooie villa aan de Utrechtsestraat 137 te Oosterbeek. Zijn vrouw, E.S Kool-Van Waalwijk Van Doorn begeleidde vanuit het Mildred huis, later Rutgershuis ook andere huisartsen die een “geheime” kliniek naast hun normale praktijk hadden. Zij was zelf ook gynaecoloog en deed via het Rutgershuis vaak abortussen.

De inseminaties werden onder strikte geheimhouding gedaan en de administratie is destijds vernietigd. De arts stond ook bekend om zijn discretie, zo waren weinig inwoners van Oosterbeek op de hoogte van het bestaan van deze kliniek.

De arts vroeg vaak aan mannen in zijn omgeving of zij donor wilden worden, zo ook bij de duikvereniging Merou uit Arnhem waar hij keuringsarts was. Ook patienten uit zijn huisartsenpraktijk werden wel eens gevraagd om te gaan doneren. Volgens een aantal donoren die we gesproken hebben was het een fijne man, heel discreet en altijd heel correct. De arts gebruikte altijd verse donaties en is er dus nooit gebruik gemaakt van ingevroren sperma. De donoren moesten via de achteringang (keuken) naar binnen en de wensouders kwamen via de hoofdingang zodat ze elkaar niet zouden treffen.

Donorkinderen ontmoeten elkaar online en offline: kom ook!

Minimaal 1 keer per jaar proberen wij (donorkinderen uit Oosterbeek en Arnhem) samen te komen om ervaringen uit te wisselen, even te kunnen uiten hoe het is om donorkind te zijn en wat dit allemaal met zich meebrengt of om elkaar gewoon gezellig te zien.

Daarnaast hebben we een openbare facebook pagina:
https://www.facebook.com/donorenendonorkinderenoosterbeekenarnhem/ en een besloten facebookgroep.

Op deze facebookgroep wisselen we ideeën en vragen uit. We helpen we elkaar in de zoektocht naar onze achtergrond. De groep is besloten zodat vrienden en familie niet kunnen zien dat je daar lid bent. Als je daaraan toegevoegd wilt worden of een keer met een van ons wil praten, stuur dan een mail naar: [email protected] 

Op zoek naar donoren en halfjes

Donorkinderen van voor 2004 hebben geen informatie over hun donor. Deze donoren zijn allemaal anoniem. Vanaf 2004 is anonieme donotie in Nederland niet meer mogelijk. De groep donorkinderen van voor 2004 van de kliniek Oosterbeek zijn op zoek naar onze biologische achtergrond. Sommige van ons hebben doormiddel van DNA via het FIOM (nederlandse DNA databank), Ancestry, Family Tree DNA en My Heritage onze donor of halfbroers en halfzussen al gevonden. Het matchen van” halfjes” gaat via de buitenlandse databanken, het FIOM is er op ingesteld om vader/kind matches te doen en daarom komen daar weinig matches met donorkinderen onderling naar voren.

Media aandacht

Door interviews te geven aan regionale kranten van Arnhem en omstreken in de periode 2018-2019 hebben zich meer donoren gemeld en hebben sommige ouders de stap gemaakt om hun kinderen te vertellen dat ze donorkind zijn. In november 2019 kwam de media-aandacht voor ‘onze’ kliniek in een sneltreinvaart. Een aantal van ons werden benaderd door Paul Bolwerk van De Gelderlander om een artikel te plaatsen als vervolg van een eerder artikel. Paul Bolwerk had ook een interview gedaan met één van de donoren.

De tekst “misschien wel 150 donorkinderen van 1 vader” ging als een lopend vuurtje. Het werd opgepakt door alle landelijk media. Naast artikelen in Telegraaf, RTL en regionale dagbladen zijn wij bij Pauw geweest. Wij hopen dat deze media aandacht helpt bij het bewustzijn over (anonieme) donorconceptie. Dat donorkinderen graag meer weten over hun afkomst. Er hebben zich ongeveer 3 donoren gemeld, 13 donorkinderen, en wettige kinderen van (overleden) donoren. We hopen dat nog meer donoren, donorkinderen en wettige kinderen van donoren zich bij ons melden!

Weetjes:

• Dr. Van Waalwijk Van Doorn is geboren in 1906 en overleden op 30-01-2001 (94 jaar).
• In 1934 heeft hij het artsenexamen in Leiden behaald.
• In 1936 is hij scheepsarts geweest op de SS Bodegraven richting de Zuid-Pacific.
• Datzelfde jaar is hij kinderarts geworden in Baarn.
• In 1940 trouwde hij met H.T.H Witkampf.
• In 1946 is hij verhuisd naar Pretoria, Zuid-Afrika.
• Daar is hij gescheiden en ontmoette hij E.S Kool en ze trouwden in 1958.
• E.S Van Waalwijk Van Doorn-Kool (geboren in Wenen) werd in 1971 arts bij een abortuskliniek, Het Mildred huis in Arnhem (later Rutgershuis).
• In 1971 ging C. Van Waalwijk Van Doorn met pensioen als kinderarts en is in 1972 zijn eigen fertilliteitskliniek aan de Utrechtseweg in Oosterbeek begonnen.
• Zijn vrouw begon later in datzelfde pand een abortuskliniek.

Deze tekst is samengesteld door donorkinderen afkomstig uit kliniek Oosterbee