We zetten de belangrijke en bijzondere wijzigingen in de Wdkb, welke per 1 April 2025 in zijn gegaan, graag nogmaals op een rijtje.
De Wdkb is in 2004 in werking getreden en sindsdien is het niet langer toegestaan om zaad- en eicellen van anonieme donoren te gebruiken. De (voorheen) Sdkb (Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting) voert deze wet uit en bewaart en beheert de gegevens van sperma-, eicel- en embryodonoren. Met ingang van 1 april 2025 vinden er belangrijke wetswijzigingen plaats.
De Sdkb wordt van een stichting omgevormd naar een publiekrechtelijk bestuursorgaan: het College donorgegevens kunstmatige bevruchting (Cdkb).
Unieke donorcode en 12 moedercodes
Een donor zal beperkt zijn tot het bijdragen aan doorgaande zwangerschappen bij maximaal 12 moeders. Hiertoe krijgt iedere donor landelijk een unieke donorcode met daaraan een maximum van 12 moedercodes gekoppeld. Bij de start van een behandeling reserveert de betreffende kliniek een moedercode. Bij een doorgaande zwangerschap vervalt daarna de beschikbare moedercode. Dezelfde donor kan bij dezelfde moeder (met haar unieke moedercode) meerdere zwangerschappen tot stand brengen. Bij een samenlevingsvorm van twee vrouwen kunnen beide vrouwen dezelfde moedercode gebruiken.
Nadat alle moedercodes zijn gebruikt eindigt de inzet van de donor in Nederland. Deze regelgeving is beperkt tot de Nederlandse klinieken. Het Cdkb heeft geen zicht op behandelingen in het buitenland en donaties in de privésfeer.
Belangrijk verschil met de eerdere wet is ook de administratieve koppeling van de diverse klinieken. Op deze wijze kan landelijk inzicht verkregen in het naleven van toegestane maxima.
Terugwerkende kracht
Iedere bij het Cdkb geregistreerde donor krijgt een unieke donorcode. Ook de geregistreerde donoren van vóór de intrede van de Wdkb in 2004. Mede hierdoor zal het voor donorkinderen (en donoren) vanaf april 2025 mogelijk zijn om informatie op te vragen over het aantal geregistreerde behandelingen per donor.
Persoonsidentificerende donorgegevens
Voor donoren van voor 2004, die als niet anoniem staan geregistreerd geldt dat de persoonsidentificerende donorgegevens altijd verstrekt worden. Tenzij er sprake is van zwaarwegende belangen. (Voorheen moest de donor expliciet toestemming geven.)
Indien niet gereageerd wordt op het (herhaald) verzoek om wel / niet zwaarwegende bezwaren kenbaar te maken, gaat het Cdkb ervanuit dat er geen bezwaren bestaan.
Donoren van voor 2004 die als anoniem bij de kliniek geregistreerd staan, blijven benaderd worden. Maar gegevens worden (onveranderd) alleen verstrekt na toestemming van de donor.
Aantal donoren
Op dit moment staan er naar schatting 8000 donoren bij het Cdkb geregistreerd. Hier zitten volgens het Cdkb doublures bij. Vanaf april 2025 bestaat er een wettelijke grondslag om het aantal doublures te elimineren en tot een duidelijker beeld te komen van het werkelijke aantal geregistreerde donoren.
Actieve benadering
Donoren en donorkinderen kunnen straks ook actief benaderd worden in het geval van ontdekking van genetische afwijkingen waarbij het van belang is om van deze op de hoogte te zijn.
Luistertips: episode 105 en 106 van de podcast De Kwak Kwaak waarin Ester en Eefje met Marianne en Ferdi van het Cdkb (voorheen Sdkb) spreken.